Η κανέλα αποτελούσε το πλέον προσοδοφόρο μπαχαρικό της Εταιρείας των Ολλανδικών Ανατολικών Ινδιών, ενώ έχει αποτελέσει έμμεση αιτία για τον γνωστό πόλεμο της κανέλας ο οποίος έγινε μεταξύ των Ολλανδών, Γάλλων και Πορτογάλων. Στόχος ήταν η διεκδίκηση της Κεϋλάνης -σημερινής Σρι Λάνκα-, η οποία κατά τον 17ο με 18ο αιώνα παρήγαγε αποκλειστικά την κανέλα. Σε παλιότερα χρόνια, η κανέλα αποτελούσε δώρο πολυτελείας. Ο Βάσκο Ντε Γκάμα πρόσφερε στον Σουλτάνο της Μοζαμβίκης κανέλα προκειμένου να τον καλοπιάσει. Αναφέρεται επίσης και στη Βίβλο, όταν ο Μωϋσής διατάχθηκε να χρησιμοποιήσει αρωματικά λάδια από κανέλα και κασσία (‘Έξοδος 30: 23).
Χαρακτηριστικά
Κανέλα ονομάζεται ο αρωματικός φλοιός του τροπικού φυτού cinnamomum (κινάμωμο). Παλιά, τη λέγανε σιναμική ή σιναμό. Η γνήσια και ποιοτικά καλύτερη κανέλα ανήκει στην Κεϋλάνη (cinnamomum zeylanicum, cannela Ceylon, cannele ecores). Έχει ανοιχτό καφέ χρώμα, διακριτικά μεθυστικό άρωμα και έντονη γλυκιά γεύση. Το δέντρο αυτό ευδοκιμεί στην Κεϋλάνη, στις Ανατολικές Ινδίες, στις Αντίλλες, την Ιάβα και τη Μαδαγασκάρη. Αυτή είναι η κανέλα που χρησιμοποιείται από τη φαρμακευτική. Γνωστή επίσης είναι και η κανέλα της Κίνας (cinnamon Sinese, cinammomum Cassia, Cannele de China), η οποία προέρχεται από την κασσία, αλλά είναι ποιοτικά κατώτερη. Υπάρχουν, βέβαια, και άλλα δέντρα των οποίων οι φλοιοί είναι γνωστοί ως κανέλα και οι οποίοι έχουν παρόμοιο άρωμα με την αυθεντική κανέλα, όπως η λευκή κανέλα ή ψευτοκανέλα (canella alba), η οποία προέρχεται από το δέντρο canella alba των Αντιλλών, αλλά και η κανέλα του Μαλαμπάρ.
Χρήσεις
Η κανέλα χρησιμοποιείται είτε ως μπαχαρικό, είτε ως φάρμακο. Βρίσκεται σε διάφορες μορφές, ως ξύλο και ως σκόνη. Όσον αφορά το ξύλο, υπάρχει η λεπτή κανέλα η οποία είναι πρώτης ποιότητας και η χοντρή κανέλα η οποία προέρχεται από την κασσία και είναι κατώτερης ποιότητας. Η έτοιμη τριμμένη κανέλα πιθανότητα να είναι νοθευμένη. Γι΄αυτό ίσως είναι καλύτερα οι ανάγκες της κανέλας σε μορφή σκόνης να καλύπτονται από τριμμένο ξύλο κανέλας, σε μπλέντερ ατομικό, πριν από τη χρήση.
Στην αρχαιότητα, οι μεσογειακοί λαοί τη χρησιμοποιούσαν ως άρτυμα, αλλά και ως φάρμακο. Στην Αίγυπτο, την εποχή του Φαραώ, ήταν βασικό συστατικό της μαγείας αλλά και απαραίτητη στην ταρίχευση των νεκρών. Στο Ναό του Απόλλωνα, οι αρχαίοι Έλληνες θυμιάτιζαν με αυτήν. Πέρα όμως από αυτές τις χρήσεις, το “Kochen” τη συνιστά για κομπόστες και σούπες μπαχαρικών. Συνδυάζεται πολύ ωραία με το γαρίφαλο και σε σάλτσες με γιαούρτι. Η τριμμένη κανέλα χρησιμοποιείται ως άρτυμα στην μπουγάτσα, τους λουκουμάδες, τις δίπλες, το ρυζόγαλο, τα μελομακάρονα, την καρυδόπιτα, το κέικ μήλου, τον σπιτικό χαλβά και πολλά άλλα γλυκά.
Σε φαγητά ταιριάζει πολύ με τον μουσακά και το κοκκινιστό κρέας, ιδιαίτερα το μοσχάρι. Στην ταινία “Πολίτικη Κουζίνα”, η κανέλα χρησιμοποιόταν, όταν κάποιος ήθελε να προκαλέσει έντονα συναισθήματα. Στα παλιά καφενεία, πέρα από τα γνωστά αφεψήματα, καφέ, τσάι και σοκολάτα, σερβιριζότανε και ρόφημα κανέλας.
Ιατρικά οφέλη
Διαβήτης
Τα τελευταία χρόνια έχει γίνει πολύ αναφορά στα ευεργετικά αποτελέσματα της κανέλας στο διαβήτη. Τελευταία έρευνα έδειξε ότι η προσθήκη 6 γραμμαρίων κανέλας σε ρυζόγαλο μείωσε την μεταγευματική αύξηση της γλυκόζης του αίματος. Οι ερευνητές το απέδωσαν κατά ένα μέρος στον επιπλέον χρόνο που χρειάστηκε για να αδειάσει το στομάχι, αλλά αυτό από μόνο του δεν μπορούσε να εξηγήσει τα χαμηλά μεταγευματικά επίπεδα της γλυκόζης (Hlebowicz, 2007). Οι ερευνητές θεωρούν ότι υπάρχουν και άλλοι μηχανισμοί, όπως η βελτίωση της δραστικότητας του υποδοχέα της ινσουλίνης, ο οποίος συμβάλλει στη γρηγορότερη απορρόφηση της γλυκόζης από το ήπαρ και τους μύες.
Η έρευνα, που έδωσε το ερέθισμα για να γίνουν περισσότερες μελέτες πάνω στην ωφέλιμη δράση της κανέλας στο διαβήτη, έγινε σε 60 Πακιστανούς εθελοντές με Διαβήτη Τύπου 2 (Khan A et al, 2003). Αυτό που βρέθηκε είναι ότι κατανάλωση 1 έως 6 γραμμαρίων κανέλας ημερησίως, κατάφεραν μετά από 40 μέρες, να μειώσουν σημαντικά τα επίπεδα της γλυκόζης, των τριγλυκεριδίων, της κακής χοληστερόλης (LDL) και της ολικής χοληστερόλης. Η διατήρηση των χαμηλών επιπέδων της γλυκόζης και των λιπιδίων 20 μέρες μετά την τελευταία χορήγηση της κανέλας, οδήγησε τους ερευνητές να υποθέσουν ότι δεν χρειάζεται καθημερινή κατανάλωση κανέλας.
Στο σημείο αυτό πρέπει να αναφερθεί ότι η Αμερικάνικη Διαβητολογική Εταιρεία σε τελευταία έρευνα που συμπεριλαμβάνει όλες τις έρευνες τις σχετικές με την κανέλα, βρήκε ότι τελικά η κανέλα δεν μειώνει τα επίπεδα του σακχάρου. Χρειάζονται πάρα πολλές έρευνες ακόμα για να βρεθεί η πραγματική δράση της κανέλας στο διαβήτη.
Καρδιά και αγγεία
Η κανέλα περιέχει μια ουσία την cinna-maldehyde η οποία φαίνεται ότι έχει αντιπηκτικές ιδιότητες και παρεμποδίζει την θρόμβωση (Huang et al, 2006). Επίσης σε έρευνα βρέθηκε ότι πρέπει να έχει και αντιφλεγμονώδη δράση (Otsuka et al, 1982). Πέρα από αυτό, η καλή περιεκτικότητα σε μαγνήσιο, φυτικές ίνες, ασβέστιο και αντιοξειδωτικές ουσίες σε συνδυασμό με την προηγούμενη έρευνα που έδειξε ότι λιγότερο από 1 κουταλιά του γλυκού κανέλας πιθανότατα μπορεί να μειώσει τα επίπεδα των λιπιδίων και του σακχάρου, όλα αυτά μαζί μάλλον δείχνουν ότι μια πολύ μικρή κατανάλωση κανέλας μπορεί να είναι ευεργετική και για τη λειτουργία της καρδιάς και των αγγείων. Φυσικά, δεν υπάρχουν τεκμηριωμένα δεδομένα και όλα είναι υποθέσεις.
Άλλες ιδιότητες
Εντελώς εμπειρικά στο μεσαίωνα το ρόφημα της κανέλας χρησιμοποιείτο για τη θεραπεία του πονόλαιμου, ενώ οι γυναίκες στα πιο παλιά χρόνια το έπιναν για ανακούφιση από τους πόνους της περιόδου. Επίσης, πιθανότατα μπορεί να βοηθήσει στη συντήρηση κάποιων τροφίμων, λόγω των αντιμικροβιακών της ιδιοτήτων.
Τοξικότητα
Η κανέλα, δυστυχώς, πέρα από τα ωφέλιμα συστατικά που περιέχει, έχει και την κουμαρίνη, η οποία σε υψηλές ποσότητες είναι επικίνδυνη για το συκώτι. Η κουμαρίνη ως επί το πλείστον βρίσκεται στην κασσία, ενώ η κανέλα Κεϋλάνης περιέχει αρκετά χαμηλότερες ποσότητες. Το πρόβλημα με την τριμμένη κανέλα είναι ότι στην πλειοψηφία της είναι αναμεμιγμένη με κασσία και δεν είναι καθαρή γνήσια κανέλα. Αυτό αυξάνει τα επίπεδα κουμαρίνης στα διάφορα προϊόντα που χρησιμοποιείται κανέλα. Αυτό δε σημαίνει ότι πρέπει να πάψει η κατανάλωση της κανέλας, απλά θα πρέπει να είναι πιο συντηρητική. Λίγο πασπάλισμα σε κάποια γλυκίσματα και εδέσματα δεν είναι θέμα, αλλά από κει και πέρα η υπερβολική κατανάλωση μπορεί να έχει τα αντίθετα αποτελέσματα, λόγω της κουμαρίνης.
Συμπέρασμα
Μια συντηρητική κατανάλωση κανέλας, σύμφωνα με έρευνες, είναι ευεργετική. Μια μικρή προσθήκη κανέλας, πέρα από τα οφέλη στην υγεία, θα προσδώσει και μια πιο ευχάριστη γεύση και άρωμα στο τρόφιμο ή το γλύκισμα. Για τους φανατικούς οπαδούς της κανέλας, καλύτερα να είναι πιο συγκρατημένοι στην κατανάλωσή της, λόγω της πιθανότητας νοθείας της με κασσία και ύπαρξης υψηλών επιπέδων κουμαρίνης.
πηγή: περιοδικό “Ο Αρτοποιός και η δουλειά του“
Αφήστε το σχόλιό σας